Van de eerste vissers die zich langs de Amstel vestigden naar de welvarende gouden eeuw, oorlog en wederopbouw - het verhaal van Amsterdam is er een van veerkracht en vooruitgang. Als we in de geschiedenis van de stad duiken, kunnen we echt waarderen wat het heeft meegemaakt en waar het nu is.

In deze blog richten we ons op drie bekende buurten van Amsterdam die je bezoek waard zijn. Pak je fiets en ga op ontdekkingstocht. Misschien kijk je wel heel anders tegen je de stad aan nadat je deze kennis hebt opgedaan.

Jordaan

De Jordaan is een van de beroemdste oude buurten van de stad en staat bol van de geschiedenis. Het is nu een van de duurste en meest gewilde plekken om te wonen, maar ooit was het een wijk voor de arme, werkende klasse.

In de 19e eeuw waren de leefomstandigheden in de Jordaan niet al te best. Grote gezinnen met ongeveer 9 kinderen woonden in kleine, armoedige huizen. Afval werd op straat en in de grachten gegooid. De gebouwen werden niet onderhouden en waren aan het verrotten.

De hygiëne was zo slecht, met een dieptepunt in 1832 met de cholera pandemie. De regering besloot uiteindelijk maatregelen te nemen om de situatie te verbeteren.

Wanneer je door de Jordaan fietst zal het je misschien opvallen dat er meerdere straten 'gracht' in hun naam hebben, zonder dat er een gracht is. Zo is er de Rozengracht, Palmgracht, Lindengracht en Elandsgracht. Een van de maatregelen was om de grachten die vol afval zaten werden gedempt. Van de elf kanalen die de wijk vroeger had, zijn er nu nog vijf overgebleven.

Image: Gemeente Amsterdam

Pas in de jaren 70 werd het gebied volledig gerenoveerd. De saamhorigheid van de Jordanezen gaf dit gebied haar sterke karakter. De standbeelden op de Elandsgracht op het Johnny Jordaan Plein zijn enkele van de volkshelden die beroemd zijn om hun typische Jordaanse lied.

Er zijn veel theorieën over hoe de wijk aan zijn naam is gekomen. Een van die theorieën is dat de toenmalige keizer, ene Napoleon Bonaparte, het groen van de buurt bewonderde en het 'le jardin' - de tuin noemde.

De Jodenbuurt

Amsterdam had een tolerante houding ten opzichte van nieuwkomers en mensen met verschillende religies. In de 17e eeuw vestigden joodse mensen uit Spanje en Portugal zich in de stad.

Zij verhuisden naar de Nieuwmarkt en het Waterlooplein, de buurt die nu Jodenbuurt genoemd wordt. Het werd het Joodse centrum voor handel, cultuur en religieuze activiteiten. De Portugese synagoge is een niet te missen herinnering aan deze periode.

Image: Jewish Cultural Quarter

In deze periode kreeg de stad de naam 'stad van de diamanten' (met zelfs een bezoek van Sean Connery uit de Bondfilm Diamonds are Forever). In het diamantmuseum kun je meer te weten komen over Amsterdam en zijn glimmende-rotsgeschiedenis.

Toen Nederland in 1940 werd veroverd door Nazi-Duitsland kreeg de overwegend Joodse buurt te maken met steeds meer beperkingen. In februari 1941 besloot de Duitse bezetter de 'Jodenhoek', waar op dat moment 25.000 Joodse mensen woonden, af te sluiten om ze op één plek te centreren.

Na de eerste pogroms in februari gingen Amsterdammers de straat op en staakten. Op het Jonas Daniël Meijerplein staat een standbeeld van de Dokwerker, een monument voor deze opstand tegen de bezetters.

In hun strijd tegen de NSB werden de bewoners uit de Jodenbuurt gesteund door mede-Amsterdammers, voornamelijk uit de Jordaan en de Oostelijke Eilanden.

Nederland werd in 1945 bevrijd en de Jodenbuurt bleef grotendeels verlaten en verwaarloosd achter. Na herbouw en renovatie was de buurt weer leefbaar en groeide weer uit tot een levendige buurt.

De Joodse monumenten in de buurt laten de geschiedenis van de Joodse wijk zien. De oude synagoge van de Uilenburgersjoel is hier een goed voorbeeld van. Als je meer wilt weten over deze buurt en het jodendom in Amsterdam en Nederland, bezoek dan het Joods Cultureel Kwartier - dat ook in deze buurt ligt.

NDSM-werf

NDSM is een afkorting van de Nederlandse Dok en Scheepsbouw Maatschappij. Amsterdam-Noord aan de NDSM-werf is nu een culturele hup voor jonge creatievelingen, maar zoals de straatnamen al verraden was het vroeger een scheepswerf.

NDSM stond wereldwijd bekend als een zeer succesvol en innovatief bedrijf. Het bedrijf had het echter moeilijk na de oliecrisis, politieke spelletjes en concurrentie. Het bedrijf ging failliet in 1984.

De gebouwen van het bedrijf en de oude schippers bleven staan. Na de sluiting van de scheepswerven werden de verlaten gebouwen jarenlang gekraakt. Dit bracht een jong, creatief publiek naar dit gebied.

Dit hippe imago is door de jaren heen gebleven. Het gebied ontwikkelde broedplaatsen, met betaalbare woningen en ateliers voor kunstenaars.

Waar fiets jij naartoe?

De Fatbike tour neemt je mee van het centrum naar de NDSM-haven, Oostelijk Havengebied naar de Plantagebuurt en langs de Nieuwmarkt, de voormalige Jodenbuurt. Onze goed geïnformeerde gidsen kunnen je nog meer vertellen over deze en andere Amsterdamse gebieden en hun geschiedenis.

Nu je wat meer weet over Amsterdam is het tijd om op de fiets te stappen en op ontdekkingstocht te gaan!